موضوع شفاعت و تعلق آن به گروهی از افراد شاید یکی از موضوعات پرطرفدار و بحث برانگیز در حوزه‌ی معارف ما باشد. به راستی چه کسانی مورد شفاعت معصومین(علیهم السلام) قرار می‌گیرند؟ آیا دوستی و محبت ایشان برای برخورداری از شفاعت ایشان کافی است؟ چه باید بکنیم تا مورد شفاعت حضرت معصومین(علیهم السلام) باشیم؟
محبت؛ شرط لازم نه کافی
دوستی و محبت اهل بیت(علیهم السلام) یکی از مواردی است که برای آن که مورد شفاعت خوبان و آبرومندان درگاه الهی قرار بگیریم، لازم است امّا نکته‌ی مهم آن است که ما نباید مغرور به آن باشیم که دوستدار اهل بیت (علیهم السلام) هستیم و به خاطر همین محبت در روز جزا کیفری برای گناهانمان نخواهیم داشت. در واقع این فکر غرورآمیز ضد گفتار قرآن کریم است و شفاعت دارای شرایطی است که تا حاصل نشود تحقق نخواهد یافت.
نوع تفکر و آموزه‌ی قرآنی هرگز مصونیت از مجازات برای گناهان به واسطه‌ی شفاعت و یا دوستی اهل بیت (علیهم السلام) را ارائه نمی‌دهد بلکه به شدت با آن مخالفت می‌ورزد. خداوند متعال در سوره‌ی انعام خطاب به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) می‌فرماید: «قل إنی اَخاف إن عصیتُ ربّی عذابَ یومٍ عظیمٍ»؛ برای پیامبر بگو من هم اگر خدا را نافرمانی کنم از عذاب روز بزرگ قیامت ترسناکم. (انعام/ 15)
در این آیه شریفه به صراحت بیان شده است که حتی خود پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) هم که محبوب‌ترین خلق نزد خداوند متعال است، اگر نافرمانی الهی را بنماید در روز جزا کیفر خواهد دید!
البته پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) معصوم است و از ارتکاب هر گونه گناه منزّه می‌باشد. امّا از باب تثبیت و تأکید این حقیقت که هر کس مرتکب گناه و اعمال خلاف شرع بشود کیفر آن را خواهد دید: فمن یعمل مثقال ذرّةٍ شرّاً یره، بیان می‌شود که اگر به فرض محال رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) نیز که محبوب‌ترین خلق خداست مرتکب گناه شود از مجازات الهی در امان نیست و خداوند متعال او را نیز به کیفر اعمال خود می‌رساند!
بر این اساس با توجه به این موضوع که خداوند متعال مجازات و کیفر اعمال خلاف کسی را بدون پاسخ نمی‌گذارد و می‌توان گفت شفاعت معصومین(علیهم السلام) نیز از حساب و کتاب دقیقی برخوردار است و کسی بدون داشتن قابلیت‌های مورد شفاعت قرار گرفتن، از شفاعت معصومین(علیهم السلام) برخوردار نمی‌شود!
این فکر غرورآمیز که ما چون دوستدار اهل بیت هستیم مجازات نخواهیم شد، گفتاری ضد قرآنی است. آیا این قابل باور است که پیامبر محبوب خدا اگر مرتکب گناهی شود در روز جزا محکوم به عذاب خواهد شد امّا بنده و شما چون دوستدار اهل بیت پیامبر هستیم برای گناهانمان محکوم به عذاب روز جزا نخواهیم شد؟! این جز وسوسه شیطان برای آزادی در ارتکاب گناه هیچ مستمسکی ندارد.
از نخستین شرایط تحقق شفاعت برای مؤمنی از جانب معصومین(علیهم السلام) آن است که بنده در خط ولایت ایشان حرکت کند و کوشش نماید حلال و حرام الهی را مو به مو انجام دهد. در این صورت است که می‌تواند امیدوار باشد دوستی و محبت اهل بیت در قلب او سبب خواهد شد اعمالش مورد قبول درگاه الهی قرار گیرد. در واقع شفاعت معصومین(علیهم السلام) به معنای آن است که با ولایت و محبت ایشان که اعمال نزد خداوند قبول می‌شود و بدون آن اعمال صالح نیز مورد قبول درگاه الهی واقع نمی‌شوند. بنده‌ی مؤمنی که محبت اهل بیت را در دل دارد در نزد الهی آبرو و دست شفاعت گری را به همراه دارد که سبب قبولی اعمال او خواهد شد.
شفاعت و مورد شفاعت قرار گرفتن از جمله آموزه‌ها و معارف دینی شیعی است که تفسیر دقیق و صحیح آن سبب خواهد شد بدانیم حداقل‌ها برای کسب چنین ویژگی و شرایطی چیست و به گمان نادرست نپنداریم که هر چه خواهیم بکنیم و دلمان را به محبت حضرتشان دل خوش داریم که محبت بی عمل ذره‌ای ارزش ندارد! چه رسد به شفاعت!!
فهرست منابع و مآخذ
1- قرآن کریم
2- تفسیر نمونه سوره‌ی انعام
3- صفیر هدایت – سید محمد ضیاءآبادی – شماره 7
4- تفسیر المیزان – علامه طباطبایی(ره)
اخذ: تبیان
کلمات کلیدی:
